Aure Séguier

Lo tractat de l’Elysée a 50 ans

04-02-2013

Ongan se festeja lo 50en aniversari de la signatura del tractat de l'Elysée. Aqueste, signat per Charles de Gaulle e Konrad Adenauer, aviá per tòca lo renfortiment de la cooperacion entre França e Alemanha. 2013 es estada declarada annada franco-alemanda, e d'unas manifestacions son previstas suls dos territòris a l'entorn d'aquela tematica. Mas las associacions de defensa de l'alsacian son deçaupudas.

Per elas, lor parçan es lo jonhent entre los dos Estats, e volián que las festivitats sián l'escasença de metre en valor lor lenga regionala. Malurosament, es estada doblidada dins aquel aniversari.

Petita istòria del tractat de l'Elysée

Signat après la segonda guèrra mondiala, lo tractat de l’Elysée reconcilièt los « enemics ereditaris » qu’èran França e Alemanha. Marquèt la fin d’una temporada que causèt la mòrt de milions de soldats franceses e alemands. L’idèa èra de metre en plaça una cooperacion mai prigonda entre los dos Estats dins de domenis coma las relacions internacionalas, la defensa o l’educacion. Los caps d’Estat esperavan atal escafar la rivalitat qu’aviá opausat las doas nacions pendent la guèrra de 1870, la primièra guèrra mondiala e la segonda guèrra mondiala.

Son Charles de Gaulle, alara President de la Republica francesa, e lo cancelièr alemand Konrad Adenauer que o signèron lo 22 de genièr de 1963 al palais de l’Elysée. Cal saupre que los dos òmes entretenián una relacion d’amistat que foguèt lo motor de la cooperacion bilaterala. Volián que lor relacion servisca de modèl als ciutadans de lors païses. La joventut, mai que mai, èra ciblada, amb l’accent mes sus l’aprendissatge de las lengas, l’equivaléncia dels diplòmas e la fondacion de l’Ofici franco-alemand per la joventut.

Multiplicar los escambis

« Los dos govèrns reconeisson l’importància essenciala qu’a per la cooperacion franco-alemanda la coneissença dins cadun dels dos païses de la lenga de l’autra », çò es escrit dins lo tractat de l’Elysée. Los signataris an per tòca d’aumentar lo nombre d’escolans qu’aprenon la lenga alemanda en França e francesa en Alemanha e de multiplicar los escambis entre jovents dels dos païses mercés a la mesa en plaça d’un organisme adaptat.

Al nivèl dels afars estrangièrs, la tòca èra pels dos païses de far front comun. « Los dos Govèrns se consultaràn, abans tota decision, sus totas las questions importantas de politica estrangièra, e primièr sus las questions d’interès comun, dins la mira de parvenir, tant coma es possible, a una posicion analòga », çò ditz lo tractat de l’Elysée. Lo tèxte prevei tanben una coordinacion al nivèl de l’ajuda als païses en via de desvolopament e un desvolopament de la cooperacion al nivèl de las politicas agricòla, energetica, industriala... Per çò qu’es de la defensa, las estrategias e tacticas devon convergir, los escambis de personal entre las armadas se multiplicar, e lo tractat prevei de metre en plaça un trabalh en comun al nivèl de l’armament.

Per seguir aquelas politicas comunas, lo tractat bota en plaça d’unes rencontres entre sòcis dels dos govèrns. Los caps d’Estat se devon recampar « cada còp que serà necessari e, en principi, almens dos còps l’an ». Los Ministres dels afars estrangièrs se veiràn eles almens cada tres meses. Los nauts foncionaris de lors ministèris se devon eles veire un còp per mes a Bonn o París. Los ministres de las armadas e de la defensa se rencontran cada tres meses, los caps d’Estatmajor cada dos meses e lo naut comissari a la joventut e als espòrts francés serà en reünion amb son collèga lo ministre federal de la familha e de la joventut alemand un còp cada dos meses. A mai, una comission interministeriala serà encargada especialament de seguir los problèmas de la cooperacion. Comprendrà un representant de totas las administracions interessadas.

Un tractat mai que mai simbolic

Mas aquel tractat foguèt sustot simbolic e sa portada politica foguèt limitada. D’efièit, aquel document demòra vag e fa sovent allusion a de mesuras de prene ulteriorament : « la collaboracion, ja establida dins lo domeni de l’informacion, serà perseguida e desvolopada », « estudiaràn la possibilitat d’entreprene de realizacions en comun », « estudiaràn en comun los mejans de renforçar lor cooperacion dins d’autres sectors importants de la politica economica », « metràn a l’estudi de condicions dins las qualas una collaboracion franco-alemanda poirà èstre establida dins lo domeni de la defensa civila »...

De Gaulle e Adenauer volián bastir amb aquel tractat un axe Berlin-París relativament autonòm dins un monde marcat per la guèrra freda. Mas un preambul foguèt ajustat al tractat, qu’afirmava lo ligam indefectible entre la Republica federala alemanda e l’Aliança atlantica (la futura OTAN). E fin finala, Euròpa se bastiguèt sus d’autras basas.

Se lo tractat de l’Elysée a pas agut las consequéncias politicas esperadas per sos dos principals signataris, foguèt pr’aquò una capitada al nivèl cultural. Lo rapròchament entre las joventuts dels dos païses a permés de téisser ligams entre los ciutadans. Aquò desemboquèt sus nombroses escambis internacionals e bessonatges entre escòlas, vilas o regions dels dos costats de la frontièra. D’estructuras coma la cadena de television Arte, l’universitat franco-alemanda o lo programa Erasmus son de consequéncias mai o mens dirèctas d’aquel document.

En 2012, 25 000 personas en França e en Alemanha foguèron interrogadas sul tèma « Alemanha, França e vos ». Çò que ne sortiriá, es qu’Alemanha sembla atractiva pels franceses. Son 44 % a pensar qu’Alemanha es un modèl, 60 % a i plan voler trabalhar e 77 % als quals agradariá d’i passar las vacanças. Mas la recipròca es pas forçadament veraia. França es un modèle sonque per 22 % dels alemands, e sonque un tèrç d’entre eles serián prèstes a i venir trabalhar. Pr’aquò, lo país demòra atractiu : 94 % dels alemands serián prèstes a i venir en vacanças.

Per festejar l’annada franco-alemanda, los dos païses faràn estampar una pèça commemorativa especiala. Serà la primièra pèça commemorativa comuna a dos païses de l’Union europèa. Aquela pèça de dos euros aficharà un retrait del cancelièr Adenauer e del general De Gaulle. Serà mesa en circulacion al moment de l’aniversari de la signatura del tractat de l’Elysée. La Poste, ela, a emés lo 2 de genièr un sagèl sul 50en aniversari del tractat.

Uèi, son 2 200 vilas e regions alemandas e francesas que son bessonadas. Los escambis estudiants son tanben plan desvolopats : son mai de 6 000 estudiants franceses en Alemanha e mai de 8 000 jovents alemands a estudiar en França. L’alemand es la tresena lenga viva ensenhada en França, es apresa per 15,3 % dels escolans. En Alemanha, un escolan de cinc apren lo francés, çò que ne fa la segonda lenga viva ensenhada dins lo país. 100 filmes franceses son jogats cada setmana dins los cinèmas alemands, las entrepresas francesas representan 250 000 emplecs en Alemanha, e las entrepresas alemandas an 350 000 emplecs en França. Enfin, l’Alemanha es lo primièr partenari comercial de França, e recipròcament.

L’alsacian doblidat per las festivitats

La commemoracion de la signatura del tracrat de l’Elysée se farà pendent tota l’annada de 2013, batejada annada franco-alemanda. Las manifestacions se perseguiràn fins al mes d’abrial. Eveniments son organizats sus tot lo territòri franco-alemand. En Alsàcia e en Mosela, al ras de la frontièra, solide que d’unas fèstas son previstas. D’unes aurián poscut pensar qu’aquelas festivitats serián l’escasença de metre en valor l’alsacian. Aurián pogut soslinhar lo fait que dins aqueles parçans, se parla francés e alemand. Mas aquela lenga regionala sembla pas èstre presa en compte dins las manifestacions de commemoracion.

Las associacions an escrit a François Hollande per rapelar qu’Alsàcia e Mosela son tanben de territòris de lenga alemanda. Vòlon profitar de l’escasença per obténer una melhora reconeissença de l’alsacian.